Ministar privrede Zeničko-dobojskog kantona Samir Šibonjić, savjetnik ministra Esmir Bašić, menadžer sajma ZEPS Sanel Ibrić i predstavnici nLogic Advisory kompanije održali su sastanak s ciljem identifikacije puteva implementacije i opipljivih radnji koje je potrebno poduzeti kako bi se omogućilo malim i srednjim preduzećima da smanje svoj energetski i resursni intenzitet, izvrše tranziciju sa fosilnih goriva na obnovljive izvore energije, te povećaju otpornost njihovog poslovanja na nadolazeće promjene i izgrade kapacitete za vođenje tranzicije na niskougljičnu ekonomiju u BiH.
Mala i srednja preduzeća (MSP) predstavljaju okosnicu industrije i privrede BiH. MSP su glavni doprinosioci otvaranju radnih mjesta i inkluzivnom ekonomskom rastu, učestvujući sa preko 60% u ukupnoj zaposlenosti i stvarajući preko 60% BDP-a. U 2021. godini, od 74 570 aktivnih preduzeća, 96% su bila mala i srednja preduzeća.
Kako globalni razvojni put ima za cilj i teži ka niskougljičnoj ekonomiji, preduzeća svih veličina se obavezuju na održivu praksu. Ovaj pomak je vođen eskalirajućim uticajima klimatskih promjena, kao i strogim zahtjevima održivosti koje su usvojile velike kompanije za svoje lance snabdijevanja. Velika preduzeća zahtijevaju da njihovi dobavljači, uključujući mala i srednja preduzeća, ispune specifične ekološke standarde, uključujući ciljeve smanjenja emisija ugljika Kao takva, mala i srednja preduzeća moraju uzeti u obzir dekarbonizaciju ne samo kao korporativnu odgovornost, već i kao poslovnu strategiju koja može osigurati njihovu poziciju u lancu snabdijevanja i potencijalno otvoriti mogućnosti na novim tržištima.
Imajući u vidu da se BiH obavezala da postigne nulte emisije ugljika do 2050. godine potpisivanjem Sofijske deklaracije o Zelenoj agendi za Zapadni Balkan i dodatna opterećenja za izvoz malih i srednjih preduzeća kroz nedavno uspostavljeni mehanizam za ugljičnu prilagodbu na granicam (CBAM) u kojem se navodi da bi uvozna roba u EU trebala biti pokrivena ekvivalentnim cijenama emisija ugljika onima koje se primjenjuju na proizvodnju iste robe unutar EU (prema Sistemu trgovanja emisijama – EU ETS), pritisak i rizici za održivost MSP u BiH su značajno povećani.
Nametnute obaveze kroz Sofijsku deklaraciju, nacrt Nacionalnog energetskog i klimatskog plana (NECP) i predstojeće oporezivanje CO2 povećale su pritisak na mala i srednja preduzeća da pređu na niskougljične poslovne modele. Ovi novouvedeni poslovni modeli ili prakse podrazumijevaju da se uticaj MSP na životnu sredinu minimizira, kao i da se stvori pozitivan ekonomski i društveni uticaj, što dovodi do održivog rasta i proširenih poslovnih mogućnosti, čak i u vrijeme krize. Navedno stavlja teret na mala i srednja preduzeća da razviju i implementiraju konkretne akcije i skalabilna inovativna rješenja koja će doprinijeti dekarbonizaciji i pokazati put ka centralnom cilju strategije dekarbonizacije BiH – dostizanju neto nulte emisije i stabilizaciji klimatskih promjena.
Ministarstvo za privredu ZDK